મસ્લકી ઇખ્તેલાફ : મર્યાદા સમજો અને વેરભાવ ન રાખો

યુરોપનો ઇતિહાસ જાણનારા સુપેરે વાકેફ છે કે ત્યાં ઈસાઈઓ પરસ્પરના જુથવાદના કારણે કેવા અંદરોઅંદર લડતા હતા. સ્પેનમાંથી મુસ્િલમ શાસનનો અંત આવ્યો તો ત્યાંના મુસલમાનોને દેશ છોડી જવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો, દેશ છોડી જતા કાફલાઓની કત્લે આમ કરવામાં આવતી. જે ગરીબો સ્થળાંતર કરવા શકિતમાન ન હતા એમને પણ મોતને ઘાત ઉતારવામાં આવ્યા અથવા ઈસાઈ ધર્મ સ્વીકાર કરવા મજબૂર કરવામાં આવ્યા.
આવું વર્તન ત્યાંના યહૂદીઓ ઉપર કરવામાં આવ્યું. યહૂદીઓ મુસલમાનોના શાસનમાં ખુશ હતા, સલામત હતા. પરંતુ મુસ્લિમ શાસનના ખતમ થતાં જ એમને ત્યાંથી પણ નીકળી જવા કે ઈસાઈ ધર્મ અપનાવવા ઉપર મજબૂર કરવામાં આવ્યા. આમાંથી જે મુસલમાનો અને યહૂદીઓએ પરિસ્િથતિથી વિવશ થઈ ઈસાઈ ધર્મ અપનાવ્યો, એમના વિશે પણ ઈસાઈઓ શંકા કરતા રહેતા કે કદાચ તેઓ અંદરખાને એમના જૂના ધર્મ ઉપર યથાવત હોય. અને યેનકેન પ્રકારે આવા લોકોને ત્રાસ આપવામાં આવતો. એમની સંપત્તિ છીનવી લેવા કે વ્યકિતગત વેર વાળવા આવા લોકો ઉપર અંદરખાને મુળ ધર્મ ઉપર હોવાની શિકાયત કરવામાં આવતી રહેતી, એટલે આવા લોકોની આકરી તપાસ કરવા હેતુ એક વિશેષ્ા ટોર્ચર સેલની રચના કરવામાં આવી. ઈસાઈ ચર્ચ દ્વારા એને ભદ્ય/ગ્ય્(ય્ત્ય્:દ્ય નું નામ આપવામાં આવ્યું. લાખો લોકોને આ તપાસ ખાતાએ આકરી યાતનાઓ આપીને મોતને ઘાટ ઉતારી દીધા.
ઇતિહાસમાં આ ખાતાના અત્યાચારો એક અંધકારયુગ ગણાય છે, અને આજે પણ ઈસાઈ ઇતિહાસકારો એનંુ વર્ણન કરતા શરમાય છે. આ જ તપાસ ખાતું સ્પેનથી યુરોપમાં આવ્યું અને તપાસ અને સજાના નામે મળેલ અધિકારો અને સત્તાથી ચર્ચના અધિકારીઓ પોતાને અમયર્ાદિત સત્તાનંુ કેન્દ્ર સમજવા લાગ્યા અને ધીરે ધીરે દરેક એવા માણસને તેઓ આવા ખાતાને હવાલે કરીને ખામોશ કરવાની નીતિ અપનાવી લીધી જેનાથી ચર્ચના લોકોને એમની સત્તા સામે ખતરો દેખાતો હોય. જુનવાણી રસમો, ધર્મના નામે ધતીંગો અને ઉઘરાણા સામે કોઈ અવાજ ઉઠાવતું તો એને પણ આ ખાતાને હવાલે કરીને મોતને ઘાટ ઉતારી દેવાતો. કોઈ શિક્ષિાત માણસ સમજદારીની વાત કરતો તો એને પણ ધર્મવિરોધી કરાર દેવામાં આવતો. આ દાસ્તાન લાંબી છે. અહિંયાથી જ યુરોપના કહેવાતા પુન્રોત્થાનનો આરંભ થાય છે, કારણ કે આ ક્રાંતિ ધર્મના અમયર્ાદિત ખોટા બંધનથી છુટવા માટે હતી, એટલે ત્યાં ધર્મને વિજ્ઞાન અને વિકાસનો વિરોધી સમજવામાં આવ્યો. યુરોપની ક્રાંતિના આવા ઇતિહાસનો અભ્યાસ કરનારા આજના ઘણા મુસલમાનો બોદ્ઘિકો મુસલમાનોની વર્તમાન પડતી અને પછાતપણાનું કારણ પણ ધર્મને કરાર દે છે અને એમના મન ધામર્િક સંસ્થાઓ, ધર્મગુરૂઓ, ધાર્મિક ક્રિયાકાંડો (ઇબાદતો) અને ધર્મવૃતિ જ મુસલમાનોના વિકાસ અને પ્રગતિમાં અવરોધક છે.
અલબત્ત આ વિશ્લેષણ ખોટું છે અને ચર્ચ - કલીસાની અંધકારવૃતિ અને ઇસ્લામી વિચારધારાની વિશાળદષ્િટને ન સમજવાનું પરિણામ છે. ખેર અત્રે ચચર્ાનો વિષ્ાય આ નથી...
આપણે વાત કરીએ ઈસાઈઓની પરસ્પરની લડાઈની.. ભદ્ય/ગ્ય્(ય્ત્ય્:દ્ય ના અત્યાચારો વધી પડયા તો આખરે એનો વિરોધ શરૂ થયો, અને પરિણામે પ્રોટેસ્ટન્ટ ફિરકો અસ્િતત્વમાં આવ્યો. સર્વપ્રથમ લુથરના વિરોધના કારણે આ ફિરકો સામે આવ્યો એટલે આ પ્રોટેસ્ટન્ટ ફિરકાના એક મોટા વર્ગને લુથરીન પણ કહેવામાં આવે છે. હવે કેથોલિક અને પ્રોટેસ્ટન્ટ વચ્ચેની લડાઈ શરૂ થઈ, બહુમતિમાં રાચતા અને સત્તા ભોગવતા કેથોલિકોએ ઘણા અત્યાચારો કર્યા. જેની દાસ્તાન રુવાંડા ઉભા કરી દેનારી છે.
વચ્ચે ત્રીસ વરસ આ બન્ને ફિરકા વચ્ચે યુદ્ઘનો એવો જુવાળ આવ્યો હતો કે ઇતિહાસમાં 'યુદ્ઘના ત્રીસ વરસો' એક વિષ્ાય સ્વરૂપે સ્થાન ધરાવે છે. વિરોધીઓને સામુહિક રીતે કતલ કરવામાં આવતા, Òવતા સળગાવવામાં આવતા, સામુહિક રીતે ઝાડો પર સુળીએ લટકાવવામાં આવતા. આ બધાના કાલ્પનિક ચિત્રો આજે પણ ઇતિહાસના પૃષ્ઠોમાં મળે છે અને ઇન્ટરનેટ ઉપર આ વિષ્ાયે પુષ્કળ સાહિત્ય મળી આવે છે.
કેથોલિક અને પ્રોટેસ્ટન્ટની દાસ્તાન અત્રે ઉલ્લેખવાનો મકસદ મુસલમાનોની ફિરકાબંદી તરફ ધ્યાન દોરવાનો છે. મુસલમાનોની ફિરકાબંદી, વિશેષ કરીને ભારતીય ઉપખંડમાં આટલી હદે નથી પહોંચી કે એક ફિરકાનો મુસલમાન બીજાને કતલ કરવા કે મારવાની હદે પહોંચે. અને ખુદા ન કરે આમ થાય.
અલબત્ત ટુંકો સ્વાર્થ ધરાવતા ધામર્ક આગેવાનો પોતાના ફિરકાના લોકોને અન્યોથી દૂર રાખવાના, દૂર કરવાના અને અન્યો પ્રતિ વેરભાવ રાખવાની તાલીમ અહિંયા પણ આપે છે, એ આપણે જોઈએ જ છીએ. વિશેષ્ા કરીને દેવબંદી - બરેલ્વી ફિરકાઓ વચ્ચે ચાલતી આવતી ખેંચતાણ ભારતમાં ઘણા તકસાધુ ધામર્િક નેતાઓ માટે એમની આગેવાનીનું એકમાત્ર સુપરફાસ્ટ વાહન છે.
છેલ્લા અમુક વરસોથી આ ફિરકાબંદીમાં એક નવા પરિબળનો ઉમેરો થયો છે. અને એ છે રાજકરણીઓ દ્વારા આ બન્ને ફિરકાઓને પરસ્પર લડાવવા..
અત્યાર સુધી હિન્દુ - મુસ્િલમ નફરત ફેલાવતા તત્વો હવે મુસલમાનોને પણ પરસ્પર લડાવી રહયા છે. આ માટે વધુ વિગત લખવી અસ્થાને ગણાશે. અલબત્ત પાછલા દિવસોમાં કાઠિયાવાડના અમુક વિસ્તારોમાં દેવબંદી - બરેલ્વી ફિરકાના લોકો વચ્ચે થયેલ હિંસક મારામારી બેચેનીનો સબબ છે. મુસલમાનોએ વિચારવાની જરૂરત છે કે પરસ્પરની આ લડાઈ કોને લાભ પહોંચાડશે ?
એક ફિરકાના મતે બીજો ગલત રસ્તે છે તો ખુદાને હવાલે કરી દયો.. દુનિયા સઘળા હિન્દુઓ, ઈસાઈઓ, યહૂદીઓ, અને અન્યધર્મીઓ સાથે તો આપણે આવો શત્રુતાનો વહેવાર નથી કરતા, તો મુસલમાનો કેમ પરસ્પર લડી મરે છે ?
આપણે દુઆ કરીએ કે અલ્લાહ તઆલા મુસલમાનોમાંથી જહાલત દૂર ફરમાવે અને પરસ્પર ઇસ્લામી મહોબ્બતથી જીવવાની તોફીક આપે.