આ સૃષ્ટિમાં માનવીને અસ્તિત્વ આપ્યા પછી સર્જનહારે એને સન્માર્ગના માર્ગદર્શન માટે વિવિધ કાળે અનેક નબીઓને પથદર્શક બનાવીને મોકલ્યા, આ નબીઓને પુરાવા ખાતર અને અન્ય હેતુઓ માટે પરવરદિગારે અનેક ચમત્કારો (મોઅજિઝા) આપ્યા હતા. આ ચમત્કારો - મોઅજિઝાઓ શું છે ? એની હકીકત અને વાસ્તવિકતા બાબતે ઇસ્લામી દષ્ટિએ કુર્આન હદીસ અને સીરતની કિતાબોમાં સવિસ્તાર ચર્ચા કરવામાં આવી છે.
આ બધાનો ખુલાસો એટલો તો ખરો જ કે આ ચમત્કારો (મોઅજિઝહ) એવી બાબત છે જેને કરવા ઉપર માણસ અશક્તત હોય છે, પરંતુ અલ્લાહ તઆલા એ અશકય કાર્યને દુનિયાના નિયમોથી ઉપરવટ, પોતાની અપાર શકિત વડે, નબીના હાથે પ્રગટ કરે છે, જેથી લોકો એમને નબી માનીને એમનું અનુસરણ કરે.
આજે વિજ્ઞાનની પ્રગતિથી નવાઈ પ્રમાડે એવા કાર્યો સામે આવી રહયા છે, પહેલાંના સમયમાં અશક્તય - અસંભવ લાગતા કા્ચો આજે સામાન્ય થઈ ગયાં છે, વરસોનો સમય લેતાં કાર્યો આજે દિવસોમાં કે કલાકોમાં થઈ જાય છે.
પહેલાંના સમયમાં નબીઓના હાથે પ્રગટ થયેલ કોઈ મોઅઝિજહ (ચમત્કાર) એવો હોય જે આજના વિજ્ઞાનના સંર્દભમાં સંભવ અને શકય લાગતો હોય તો ઘણા લોકો એ ચમત્કારને સીધા જ વિજ્ઞાન અને સાયન્સ સાથે જોડીને જુએ છે, અને એવી રીતે રજૂ કરે છે કે, જાણે એ ચમત્કાર અલ્લાહના નબીએ સાયન્સના એ નિયમ પ્રમાણે જ દેખાડયો હશે, અથવા અલ્લાહ તઆલાએ એને પ્રગટ કરવામાં સાયન્સના આ જ નિયમને અનુસર્યો હશે. જયારે કે આમ વિચારવું સદંતર ખોટું, ભૂલ ભરેલું અને ધાર્મિક દષ્ટિએ જોઈએ તો ગુનાહિત કહી શકાય.
આધુનિક સાધનો કે સાયન્સના નિયમો પ્રમાણે આવા ચમત્કારો જેવું કોઈ કાર્ય થતું હોય દા.ત. વિમાન દ્વારા હવામાં ઉડવું, ટી.વી. દ્વારા દૂરના દશ્યો દેખાવાં, તો જેમ આ બધાને મોઅજિઝહ - ચમત્કાર ન કહી શકાય, એ જ પ્રમાણે કોઈ પણ મોઅજિઝહને સાયન્સની કોઈ શોધ કે વિજ્ઞાનના કોઈ નિયમનું પરિણામ કહેવું ખોટું છે. કારણ કે વિજ્ઞાનના નિયમો કે સાયન્સની આધુનિક શોધો દ્વારા ઇશ્વરીય ચમત્કારોનું શકય હોવું પુરવાર કરવા અથવા એના સમર્થન રજૂ કરવાનો મતલબ એવો થશે કે આજે આધુનિક શોધો દ્વારા એવા કાર્યો સામે આવે તો એને પણ ચમત્કાર ગણવામાં આવે, આ વાસ્તવિક પણ નથી અને આમ કરવામાં મોઅજિઝહનું મહત્વ પણ ઘટી જાય છે.
મોઅજિઝહની વિજ્ઞાન સાથે સરખામણીની ચેષ્ટામાં માણસ ઘણી વાર થાપ પણ ખાય જાય છે, જેમ કે ઘણા લોકો મેઅરાજ (રસૂલે ખુદાના સ્ર્વગારોહણ)ને આઈન્સ્ટાઈના સાક્ષોપ વાદ (Special Theory of relative)થી પૂરવાર કરવાની ચેષ્ટા કરે છે. આ નિયમ પ્રમાણે અવકાશમાં પ્રકાશગતિએ પ્રવાસ કરતા માનવી અને ધરતી ઉપર વસતા માનવીના સમયમાં તફાવત દર્શાવવામાં આવે છે, દા.ત. તરીકે બે જોડિયા ભાઈઓમાંથી એક અવકાશમાં પ્રકાશની ગતિએ પ્રવાસ કરીને પાછો આવે તો ધરતી ઉપર રહેતો ભાઈ ઉમરમાં ઘણો મોટો થઈ ગયો હશે, અને અવકાશયાત્રી ભાઈ એનાથી નાનો હશે.
આ નિયમ અને એના ઉદાહરણથી વિપરીત મેઅરાજની ઘટનામાં આપ સલ્લલ્લાહુ અલયહિ વ સલ્લમની આસમાનની સફરમાં અલ્લાહથી મુલાકાત, વાતચીત, જન્નત - જહન્નમ, અને અન્ય સ્થળોની મુલાકાતમાં કેટલો સમય વીત્યો એ ખુદા જ જાણે છે, પણ ધરતી ઉપર કોઈ લાંબો સમય પસાર થયો ન હતો અને આપ સલ્લલ્લાહુ અલયહિ વ સલ્લમ કરતાં ધરતીના લોકોની ઉમરમાં કોઈ વધારો નોંધાયો ન હતો. મેઅરાજની સફરની લાંબી વિગત હોવાં છતાં આપ સલ્લલ્લાહુ અલયહિ વ સલ્લમ અને ધરતીના લોકો, દરેકની ઉમર અને સમય સરખો જ પસાર થયો હતો, અને તે પણ ઘણો જ ઓછો, એમ આ ઘટનાથી માલૂમ પડે છે.
અત્રે એક બીજી વાત પણ ધ્યાને રાખવા જેવી છે,
ધર્મ ગ્રંથોમાં આવેલ ઘણી વાતો એવી હોય છે, જે સૃષ્ટિના એટલે કે કુદરતના નિયમો આધારિત હોય છે, પણ એ નિયમો કે ઘટનાઓ વચ્ચે કારણ - પરિબળ - પરિણામોનો સંબંધ આપણને દેખાતો નથી. જેમ કે સૃષ્ટિના સંચાલનને લગતી, ઋતુઓ, દિવસ, રાત, વરસાદ, ગરમી, શરદી વગેરે કુદરતની નવાઈ પમાડતી અનેક બાબતોને કુર્આનમાં અલ્લાહની શકિત અને નેઅમતના પુરાવા રૂપે વર્ણવવામાં છે અને એમાં વિચાર, મનન, મંથન કરવાની પણ તાકીદ કરવામાં આવી છે, એટલે આવી બાબતોને સમજવા માટે વિજ્ઞાનનો સહારો લેવો, અને એ નિમયોને સમÒને આ બાબતોને સમજવી ખોટું નથી, એનાથી ખુદાની કુદરતની બારીકાઈ અને મહાનતા સામે આવે છે, માણસને એનાથી ખુદા તઆલાની મહાનતાનો એહસાસ થાય છે. આમ કુદરત અને ફિતરતને સમજવા માટે સાયન્સ - વિજ્ઞાનથી મદદ લેવામાં કોઈ વાંધો નથી. અલબત્ત અલ્લાહ તઆલાએ એને જ આધાર અને સહારો બનાવ્યો હશે એવું ઈમાન રાખવું ન જોઈએ.
પરંતુ... મોઅજિઝહને તો સાયન્સ - વિજ્ઞાનથી સમજવાની ચેષ્ટા કરવી સદંતર ખોટી કહી શકાય, કારણ કે પછી એ મોઅજિઝહ ન રહેશે, બલકે સાયન્સના નિયમને આધીન દરેક માટે શકય બાબત બની જશે, અને પછી આજના વૈજ્ઞાનિકો સહુથી મોટા નબીઓ ગણાશે.
આ લેખનો મકસદ ધર્મ અને વિજ્ઞાનને એકબીજાના વિરોધી દશર્ાવવું નથી, પરંતુ દરેક ધાર્મિક બાબતને વૈજ્ઞાનિક તથ્ય ગણવા અને સમજવામાં થતી ભૂલ અને નુકસાન સ્પષ્ટ કરવો છે.
No comments:
Post a Comment